Diễn đàn Kinh tế Thế Giới (WEF) mới đây đã công bố báo cáo "The Future of Jobs Report 2023" về những công việc phát triển nhanh nhất trong 5 năm tới. Đáng chú ý, các nghề nghiệp liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) đang dẫn đầu cuộc đua. Sự bùng nổ mối quan tâm đến AI nhờ sự xuất hiện của các công cụ như ChatGPT và Midjourney. Rất nhiều người đã bày tỏ mối quan ngại về tương lai của thế giới trước sự phát triển thần tốc của công nghệ này.
Tìm hiểu thêm: Cuộc họp về AI của Tổng thống Mỹ Joe Biden cùng loạt 'trùm công nghệ' có gì?
14 triệu việc làm sẽ bị đe dọa bởi AI?
Báo cáo của WEF dựa trên dữ liệu khảo sát về kỳ vọng trong 5 năm tới của 1 số nhà tuyển dụng lớn nhất thế giới. 803 công ty tham gia cuộc khảo sát sử dụng tới hơn 11,3 triệu lao động. Các công ty này hoạt động trên 27 ngành công nghiệp và 45 nền kinh tế từ tất cả các khu vực trên thế giới.
Trong 5 năm tới, các nhà tuyển dụng dự đoán 69 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra và 83 triệu việc làm sẽ bị loại bỏ. Điều này tương đương với 14 triệu việc làm sẽ không còn nữa và nguyên nhân được đưa ra là do những thách thức kinh tế, bao gồm: lạm phát cao, thiếu hụt nguồn cung và tăng trưởng kinh tế chậm hơn.
Xét về tỷ lệ mất việc, nhân viên nhập dữ liệu có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất khi dự kiến sẽ có đến 8 triệu người sẽ mất việc làm trong vòng 5 năm tới. Tiếp theo trong danh sách là thư ký hành chính và điều hành; kế toán và nhân viên tuần tra. Báo cáo lưu ý 3 nghề này cộng lại chiếm hơn một nửa tổng số việc làm dự kiến bị loại bỏ.
Bà Saadia Zahidi, Giám đốc điều hành của WEF, phát biểu: “Vào năm 2023, những biến đổi của thị trường lao động được thúc đẩy bởi những đột phá về công nghệ, chẳng hạn như sự bắt đầu của thời đại AI. Ngoài ra, chúng bị kết hợp bởi những gián đoạn kinh tế và địa chính trị; áp lực xã hội và môi trường ngày càng tăng”.
“Sau sự bất ổn lan rộng trong 3 năm qua trên khắp thị trường việc làm, WEF hy vọng báo cáo này sẽ đóng góp vào một chương trình nghị sự đầy tham vọng của nhiều bên liên quan. Mục đích là để chuẩn bị tốt hơn cho người lao động, doanh nghiệp, chính phủ, các nhà giáo dục và xã hội dân sự. WEF muốn trao quyền cho họ để điều hướng những quá trình chuyển đổi xã hội, môi trường và công nghệ này”, bà Zahidi tiếp tục chia sẻ.
Việc thúc đẩy áp dụng công nghệ và tăng cường số hóa sẽ gây ra sự xáo trộn lớn nhất trên thị trường lao động. AI sẽ đem lại tác động tích cực đối với việc tạo việc làm. Hơn 3/4 số công ty được khảo sát đang có kế hoạch áp dụng công nghệ AI, điện toán đám mây trong 5 năm tới.
Nhưng cuộc cách mạng công nghệ dẫn đầu bởi AI sẽ gây ra tình trạng mất việc diện rộng. Ngân hàng trực tuyến dẫn đến việc đóng cửa các chi nhánh ngân hàng truyền thống và nhân viên giao dịch ngân hàng sẽ giảm 40% trong 5 năm tới.
Tự động hóa, công nghệ cảm biến và các dịch vụ trực tuyến cũng đang làm giảm nhu cầu về nhân viên dịch vụ bưu chính, nhân viên thu ngân, nhân viên phòng vé và nhân viên nhập dữ liệu, những nghề nghiệp được dự đoán sẽ giảm hơn 1/3.
Xem thêm các bài viết về đề tài: Trí tuệ nhân tạo.
Tóm tắt báo cáo của WEF
Danh sách 10 việc làm phát triển nhanh nhất trong 5 năm tới
- Chuyên viên về AI và học máy (AI & machine learning specialists)
- Chuyên viên về phát triển bền vững (Sustainability specialists)
- Chuyên viên phân tích hoạt động kinh doanh (Business intelligence analysts)
- Chuyên viên phân tích bảo mật thông tin (Information security analysts)
- Kỹ sư công nghệ tài chính (Fintech engineers)
- Chuyên viên phân tích dữ liệu (Data Analysts)
- Kỹ sư về người máy (Robotics engineers)
- Kỹ sư công nghệ điện (Electrotechnology engineers)
- Người vận hành thiết bị nông nghiệp (Agricultural equipment operators)
- Chuyên gia chuyển đổi số (Digital transformation specialists)
Danh sách 10 việc làm có khả năng bị loại bỏ nhiều nhất trong 5 năm tới
- Nhân viên ngân hàng (Bank clerks)
- Nhân viên Bưu điện (Postal service clerks)
- Nhân viên thu ngân, bán vé (Cashiers and ticket clerks)
- Nhân viên nhập liệu (Data entry clerks)
- Thư ký hành chính và điều hành (Administrative and executive secretaries)
- Nhân viên ghi chép vật tư và thủ kho (Material-recording and stock-keeping clerks)
- Nhân viên kế toán, sổ sách kế toán và tính lương (Accounting, bookkeeping and payroll clerks)
- Các nhà lập pháp và quan chức (Legislators and officials)
- Nhân viên thống kê, tài chính, bảo hiểm (Statistical, financial and insurance clerks
- Nhân viên bán hàng tận nhà (Door-to-door sales workers)
Báo cáo của WEF nêu rõ những nỗ lực toàn cầu nhằm giảm thiểu lượng carbon thải ra của các ngành công nghiệp. Khi thế giới cố gắng chống lại biến đổi khí hậu, điều này sẽ chứng kiến sự gia tăng rõ rệt về các công việc bền vững trong tương lai gần. Vào cuối thập kỷ này, khoảng 30 triệu việc làm có thể được tạo ra trong lĩnh vực năng lượng sạch, cũng như công nghệ phát thải thấp và hiệu quả.
Câu hỏi được đặt ra là làm thế nào để tất cả những người lao động mới có được những kỹ năng họ cần trong tương lai. Các nhà tuyển dụng được khảo sát ước tính khoảng 44% kỹ năng của người lao động hiện tại sẽ thay đổi trong 5 năm tới. Các kỹ năng nhận thức như giải quyết vấn đề phức tạp được coi là quan trọng nhất trong tương lai.
Cứ 10 lao động thì sẽ có đến 6 người cần được đào tạo trước năm 2027 để nâng cao kỹ năng. Tuy nhiên, chỉ một nửa số lao động có quyền tiếp cận các cơ hội đào tạo nâng cao tay nghề ở thời điểm hiện tại. Một trong những kỹ năng quan trọng mà nhiều công ty muốn dạy cho nhân viên của họ là cách làm việc với AI. Dự kiến, gần 75% công ty sẽ áp dụng chương trình làm việc mới này. Một nửa trong số các công ty kỳ vọng AI sẽ tạo ra tăng trưởng việc làm, trong khi 25% nhận xét công nghệ này sẽ tạo ra tình trạng mất việc làm.
