Các giao thức Layer 2 Ethereum Arbitrum và Optimism thường có phí gas khoảng 0,7 USD cho mỗi giao dịch. Tuy nhiên, dù cùng nằm trong hệ sinh thái Layer 2 Ethereum nhưng phí gas của zkSync lại ở mức khá cao, dao động từ 2 - 5 USD cho mỗi giao dịch.
Tìm hiểu thêm: Giao thức zkSync, một giải pháp Layer 2 mở rộng của Ethereum?
Tại sao zkSync có phí gas cao?
Trong hệ sinh thái ZK, ZK Proof có khả năng liên kết với tính năng bảo mật quyền riêng tư. ZK Rollup có nhiệm vụ giải quyết hiệu suất khả năng mở rộng, sử dụng công nghệ SNARK và STARK để xác nhận bằng chứng xác thực. Tính năng bảo vệ quyền riêng tư tồn tại yếu trong ZK Rollup.
Tất cả các giao dịch ZK Rollup đều xảy ra trên chuỗi bên, sử dụng thuật toán công nghệ ZK để đóng gói các giao dịch này thành các lô trong chuỗi và tạo bằng chứng SNARK để gửi lên mạng chính. Hợp đồng thông minh của mạng chính sẽ sử dụng thuật toán ZK để đảm bảo việc tuân thủ quy tắc của tất cả các giao dịch trong lô, sau đó đóng gói chúng trên chuỗi chính. Tính năng này giúp mở rộng đáng kể khả năng giao dịch và tốc độ giao dịch của mạng chính, đồng thời giao cắt chuỗi chính để giảm phí gas tiêu thụ.
Phí giao dịch zkSync hiện tại phụ thuộc vào 3 khía cạnh:
- Chi phí tài nguyên mà người xác minh sử dụng để tạo và xác minh chứng chỉ SNARK, chẳng hạn như khả năng lưu trữ và tính toán với phần chi phí cố định tương đối cao.
- Người xác minh sẽ gửi giao dịch được thiết lập bằng công nghệ SNARK cho mạng chính Ethereum để tính phí gas. Phần phí này sẽ tăng tùy thuộc vào độ nghẽn của đường truyền chính.
- Phí dịch vụ mà người dùng trả cho người xác minh, bao gồm xác nhận giao dịch, phát tin nhắn...
Phí gas của zkSync = phí tài nguyên lưu trữ và tính toán hệ thống ZK + phí gas mạng chính cho mỗi lần gửi giao dịch + phí khuyến khích nút xác thực + các khoản phí khác. Chi phí tài nguyên máy tính tương đối cố định, càng nhiều người sử dụng thì chi phí đó sẽ giảm bớt. Do đó, với lượng người dùng ngày càng gia tăng, nhiều khả năng phí gas của zkSync sẽ giảm trong thời gian sắp tới.
Theo dữ liệu từ Dune Analytics, lượng giao dịch trung bình hàng ngày hiện tại của zkSync là khoảng 100.000 - 400.000 giao dịch.
Sự khác biệt giữa ZK Rollup và Optimistic Rollup
Logic của Optimistic Rollup dễ hiểu hơn: Một lượng lớn giao dịch sẽ được gửi đến chuỗi bên để tính toán và đóng gói, sau đó tóm tắt kết quả thành một khối và đồng bộ hóa với hợp đồng thông minh của mạng chính. Để ngăn hành động gian lận của người xác minh, công nghệ chống gian lận (bằng chứng gian lận) sẽ được áp dụng. Nếu người xác minh gửi một giao dịch không minh bạch trong vòng 7 ngày và được xác nhận, toàn bộ khối sẽ được khôi phục để đảm bảo tính bảo mật và toàn vẹn của giao dịch.
Sự khác biệt giữa ZK Rollup và Optimistic Rollup về cơ bản là hai phương pháp xác minh bằng chứng xác thực và bằng chứng gian lận. Phương pháp chứng minh trình xác thực để xác minh giao dịch của ZK Rollup sẽ tiêu tốn nhiều tài nguyên và sức mạnh tính toán hơn nhưng có thể đảm bảo tính chính xác của kết quả trong chu kỳ khối, cải thiện tốc độ xử lý giao dịch. Optimistic Rollup áp dụng công nghệ chống gian lận (fraud proof), giúp tiết kiệm tài nguyên và giảm chi phí nhưng người dùng sẽ phải đợi một thời gian để giao dịch được xử lý.
Đáng chú ý, Optimistic Rollup đánh đổi thời gian để đổi lấy tài nguyên với mức tiêu thụ rẻ hơn, nhưng máy chủ chuỗi bên của giao thức lại tiềm ẩn một số nguy cơ về bộ sắp xếp trình tự. ZK Rollup sử dụng tài nguyên ngắn hạn và mức tiêu thụ năng lượng điện toán để đổi lấy thời gian xác nhận bảo mật ngắn hơn, giúp các công nghệ như trừu tượng hóa tài khoản và xác minh phân tán tránh được nhiều rủi ro. Vì vậy, phí gas của ZK Rollup đắt đỏ là điều dễ hiểu và không thể so sánh.
